مقایسه سلامت و تناسب اندام

افراد بسیاری ممکن‌ه دو واژه‌‌ی سلامت (health) و تناسب اندام (fitness) رو با هم قاطی کنن. تناسب اندام زیرمجموعه‌ی سلامت هست که خود مفهومی بسیار گسترده‌تر و عمیق‌تر از صرفا باشگاه‌رفتن به حساب می‌آد که برای شفافیت قسمتی از هرکدوم رو توضیح می‌دم.

تناسب اندام به قابلیت‌های فیزیکی ما برمی‌گرده: این‌که بتونیم در باشگاه وزنه‌های سنگین برداریم یا یک ماراتون رو بدوییم. تناسب اندام عملکرد ورزشی ما، قدرت و استقامت‌مون رو شامل می‌شه اما سلامت مفهومی عمیق‌تره. سلامت زیرمجموعه‌هایی مثل رفاه اجتماعی (social well-being)، آسایش روانی (mental well-being) و سلامت فیزیکی (physical health) و … رو داره و تعادلی از همه‌ی اون‌ها رو شامل می‌شه. سلامت صرفا بدنی با عضلات مشخص نیست، بلکه فردی هست که ذهنی پویا (nourished mind) و ارتباط‌های اجتماعی معنی‌داری رو هم داره. در حقیقت سلامت مفهومی هست که یک شخص و همه‌ی مسائل مرتبط باهاش رو در نظر می‌گیره در حالی که تناسب اندام صرفا بدن رو مورد هدف قرار می‌ده.

تناسب‌ اندام داشتن ممکن‌ه باعث بشه شما در تمرینات ورزشی بقیه رو شکست بدین، اما سلامت به این معناست که بدن شما به شکل بهینه‌ای (optimal) فعالیت می‌کنه. فرد سالم ذهنیتی منظم (mental clarity) داره، می‌تونه احساسات‌ش رو کنترل و متعادل کنه و روابط ارزش‌مندی رو برقرار و هم‌چنین حفظ کنه.

تناسب‌ اندام معمولا قابل دیدن (visibility) هست: بدنی عضلانی، قدرت فیزیکی. اما سلامت همیشه دیده نمی‌شه. فشار خون مناسب، سطح کلسترول نرمال، وضعیت هورمونی متعادل و سیستم ایمنی کارآمد از ویژگی‌های یک فرد سالم به حساب می‌آد. فردی که تناسب اندام‌ش رو به وسیله‌ی تغذیه غیراصولی یا با مصرف خودسرانه‌ی دارو به درست آورده بدنی سالم نداره.

سلامت روان (mental) همون‌طور که ازش اسم‌ش پیداست زیرمجموعه‌ای از سلامت به حساب می‌آد که اگر مهم‌تر از سلامت فیزیکی نباشه، کم‌اهمیت‌تر هم نیست. کاهش سطح استرس، بهبود کیفیت خواب و تصویر فردی مثبتی (positive self-image) که از خودمون داریم، اجزای ضروری سلامت روان هستن که به کمک تناسب اندام به تنهایی نمی‌تونیم به دست بیاریم.

نکته‌ی دیگری که وجود داره این‌ه که توجه بیش از اندازه به تناسب اندام می‌تونه منجر به انجام کارهایی مضر مثل بیش از حد تمرین‌کردن (overtraining) یا رژیم‌های ناسالم و محدودکننده بشه که در درازمدت اثری منفی بر روی سلامت فیزیکی و روانی ما خواهند داشت.

قصد این نیست که تناسب اندام رو نادیده بگیریم. تناسب اندام هدف خوبی‌ه و به علت قابل‌اندازه‌گیری‌ و محسوس بودن ما انگیزه می‌ده، اما تناسب اندام صرفا بر روی اندام‌ها و عضلات تمرکز می‌کنه (نه حتی کل بدن) و بخش خیلی کوچکی از سلامت "فیزیکی" به حساب می‌آد و در مقایسه با سلامت (به مفهوم گسترده و کلی) خیلی ناچیزه. کسی که به سلامت اولویت می‌ده، در درازمدت به تناسب اندام هم دست خواهد یافت اما کسی که به صرفا تناسب اندام فکر می‌کنه اگرچه که ممکن‌ه در مدتی کوتاه به هدف‌ش برسه اما هم‌زمان داره موارد مهم و بزرگی رو هم نادیده می‌گیره.

تناسب‌ اندام یک جنبه‌ی هالیوودی و اینستاگرامی (شما بخونید غیرواقعی) هم داره. فردی که شکم‌ش چربی داشته باشه، سیکس‌پک و عضلانی حجیم نداشته باشه و …، کسی نیست که ما به عنوان فردِ دارای تناسب اندام به حساب بیاریم. اما نکته‌ی مهم این‌ه که سلامت و تناسب اندام یه طیف رو شامل می‌شه و دونستن این موضوع می‌تونه به ما کمک کنه که نقطه‌ای خاص برای رسیدن تعریف نکنیم و به جای مقصد، به مسیر توجه کنیم.

در نهایت، مجددا اشاره کنم که تناسب اندام جزئی از سلامت هست و نه برعکس! به‌تره به جای تلاش برای تناسب اندام داشتن، افرادی سالم باشیم.

It's not about being the fastest or the strongest. It’s about feeling good, having energy, maintaining a clear mind, fostering positive social connections, and being able to do the things you love.